Cường giáp là một trong những rối loạn nội tiết phổ biến, xảy ra khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, gây ra nhiều tác động tiêu cực đến cơ thể. Nếu không được kiểm soát kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tim mạch, xương khớp và sức khỏe tổng thể. Vậy cường giáp nguy hiểm như thế nào, ai dễ mắc bệnh và cách điều trị ra sao? Hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết này.

Cường Giáp Là Gì?

Trước hết, cần làm rõ rằng cường giáp không phải là một bệnh độc lập mà là một hội chứng. Hội chứng này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chẳng hạn như bệnh Basedow - loại phổ biến nhất, đặc trưng bởi bướu cổ kèm theo mắt lồi và các dấu hiệu cường giáp; hoặc do bướu nhân độc tuyến giáp, viêm tuyến giáp...

Cường giáp bao gồm các tình trạng bệnh lý liên quan đến việc tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone (như triiodothyronine và thyroxin). Điều này gây ra một loạt biểu hiện như nhịp tim tăng nhanh, sụt cân không rõ nguyên nhân, cùng với tình trạng trao đổi chất diễn ra quá mức.

Đối Tượng Dễ Mắc Bệnh Cường Giáp

Cường giáp có thể ảnh hưởng đến nhiều nhóm đối tượng, nhưng phổ biến nhất ở:

-Phụ nữ: Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn nam giới.

-Người có tiền sử gia đình bị bệnh tuyến giáp: Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng.

-Người bị rối loạn miễn dịch: Bệnh Basedow có liên quan đến hệ miễn dịch.

-Người sử dụng quá nhiều i-ốt: Thực phẩm chứa i-ốt hoặc thuốc có thể kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức.

-Người có căng thẳng kéo dài: Stress có thể làm rối loạn chức năng tuyến giáp.

Khả năng mắc bệnh cường giáp ở phụ nữ cao hơn nhiều lần so với đàn ông

Nguyên Nhân Gây Bệnh Cường Giáp

Bệnh cường giáp xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, dưới đây là các nguyên nhân chính:

Bệnh Basedow (Bệnh Graves)
Đây là nguyên nhân hàng đầu, chiếm hơn 70% các trường hợp cường giáp. Tình trạng này xảy ra khi hệ miễn dịch sản sinh tự kháng thể kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức, dẫn đến tăng sản xuất hormone và phì đại tuyến giáp. Bệnh thường gặp ở phụ nữ trẻ từ 20-50 tuổi và có tính di truyền trong gia đình.

Nhân Tuyến Giáp Hoạt Động Quá Mức
Nhân tuyến giáp là những khối u nhỏ trong tuyến giáp, phần lớn lành tính và hiếm khi liên quan đến ung thư. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các nhân này hoạt động quá mức, tiết ra lượng hormone vượt ngưỡng bình thường. Hiện tượng này thường thấy ở người lớn tuổi.

Viêm Tuyến Giáp
Khi tuyến giáp bị viêm, cấu trúc các nang tuyến giáp bị tổn thương, khiến hormone dự trữ bên trong thoát ra ngoài, gây cường giáp tạm thời trong khoảng 3 tháng. Sau giai đoạn này, tuyến giáp có thể hồi phục hoặc chuyển sang trạng thái suy giáp, kéo dài từ 12-18 tháng, thậm chí vĩnh viễn. Một số dạng viêm tuyến giáp bao gồm:

-Viêm tuyến giáp bán cấp: Thường xuất hiện ở phụ nữ 30-50 tuổi, sau nhiễm virus vài tuần, với triệu chứng đau cổ, sưng tuyến giáp và dấu hiệu cường giáp. Nguyên nhân chưa rõ, nhưng có thể liên quan đến virus hoặc vi khuẩn.

-Viêm tuyến giáp sau sinh: Xảy ra trong vòng 1 năm sau khi sinh ở phụ nữ.

-Viêm tuyến giáp âm thầm: Không gây đau, nhưng tuyến giáp có thể phình to một cách lặng lẽ.

Tiêu Thụ I-ốt Quá Mức
I-ốt là nguyên liệu để tuyến giáp tổng hợp hormone. Khi lượng i-ốt đưa vào cơ thể quá lớn, tuyến giáp có thể sản xuất hormone vượt mức ở một số người nhạy cảm. Các nguồn i-ốt dư thừa bao gồm thuốc (như amiodarone trị bệnh tim), rong biển, hoặc thực phẩm bổ sung chứa i-ốt.

Sử Dụng Quá Liều Thuốc Hormone Tuyến Giáp
Một số bệnh nhân điều trị suy giáp bằng hormone tổng hợp có thể vô tình dùng quá liều, dẫn đến tình trạng cường giáp. Nếu bạn đang dùng thuốc này, hãy kiểm tra nồng độ hormone định kỳ hàng năm với bác sĩ để điều chỉnh liều lượng phù hợp. Ngoài ra, một số loại thuốc khác có thể tương tác với hormone tuyến giáp, làm tăng nồng độ hormone**,** vì vậy cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi bắt đầu dùng thuốc mới.

Cách Chẩn Đoán Bệnh Cường Giáp

Để xác định cường giáp, bác sĩ có thể chỉ định:

-Xét nghiệm máu: Kiểm tra nồng độ TSH, T3, T4 trong máu.

-Siêu âm tuyến giáp: Đánh giá kích thước và cấu trúc tuyến giáp.

-Xạ hình tuyến giáp: Xác định mức độ hoạt động của tuyến giáp.

-Kiểm tra triệu chứng lâm sàng: Quan sát nhịp tim, mắt, và các dấu hiệu đặc trưng khác.

Những Nguy Hiểm Khi Mắc Bệnh Cường Giáp

1. Rối loạn nhịp tim, nguy cơ đột quỵ
Cường giáp có thể làm tăng nhịp tim bất thường (rung nhĩ), khiến tim phải làm việc quá sức, dẫn đến suy tim hoặc đột quỵ.

2. Giảm cân nhanh, suy nhược cơ thể
Sự gia tăng hormone tuyến giáp đẩy nhanh quá trình trao đổi chất, khiến người bệnh sụt cân nhanh chóng, mất cơ, cơ thể mệt mỏi, suy nhược.

3. Mắt lồi, thị lực suy giảm
Cường giáp, đặc biệt do bệnh Basedow, có thể gây bệnh mắt do tuyến giáp với các triệu chứng như mắt lồi, sưng đỏ, nhìn đôi, thậm chí mất thị lực nếu không được điều trị kịp thời.

4. Xương giòn/Loãng xương
Hormone giáp tăng cao làm giảm mật độ xương, tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương, đặc biệt ở người lớn tuổi.

5. Cơn bão giáp – Biến chứng nguy hiểm nhất
Cơn bão giáp (thyroid storm) là tình trạng nguy kịch khi hormone tuyến giáp tăng đột biến, gây sốt cao, rối loạn tim mạch, hôn mê và có thể dẫn đến tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.

Phương Pháp Điều Trị Cường Giáp

Tùy vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ có thể chỉ định:

-Thuốc kháng giáp: Các loại thuốc như methimazole và propylthiouracil giúp ngăn chặn tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone. Phương pháp này thường được chỉ định trong giai đoạn đầu hoặc khi bệnh nhân không thể phẫu thuật.

-I-ốt phóng xạ: Phương pháp này giúp phá hủy một phần tuyến giáp, giảm sản xuất hormone. Đây là phương pháp phổ biến nhưng có thể dẫn đến suy giáp, đòi hỏi người bệnh phải bổ sung hormone giáp suốt đời.

-Phẫu thuật tuyến giáp: Khi bệnh nghiêm trọng hoặc không đáp ứng với các phương pháp khác, bác sĩ có thể chỉ định cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp. Sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể cần sử dụng hormone thay thế.

-Thuốc chẹn beta: Các loại thuốc như propranolol giúp kiểm soát nhịp tim nhanh và giảm run rẩy, nhưng không điều trị tận gốc cường giáp.
Việc lựa chọn phương pháp điều trị sẽ dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể, mức độ nghiêm trọng của bệnh và sự đáp ứng của từng bệnh nhân.

Cách Phòng Tránh Hiệu Quả

Để giảm nguy cơ mắc bệnh cường giáp, bạn có thể thực hiện:

-Duy trì chế độ ăn uống hợp lý: Hạn chế thực phẩm giàu i-ốt nếu có nguy cơ mắc bệnh.

-Kiểm soát căng thẳng: Thư giãn, tập yoga, thiền để giảm stress.

-Theo dõi sức khỏe tuyến giáp định kỳ: Nhất là nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh.

-Hạn chế sử dụng thuốc chứa i-ốt tùy tiện: Chỉ sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.

Cường giáp là bệnh lý nguy hiểm nếu không được kiểm soát đúng cách. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng, bảo vệ sức khỏe. Nếu bạn có dấu hiệu như tim đập nhanh, sụt cân không rõ lý do, mắt lồi**,** hãy đi khám chuyên khoa nội tiết để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Để đặt lịch khám cường giáp tại Hệ Thống Y Khoa Diamond, Quý khách vui lòng liên hệ HOTLINE (028) 3930 75 75 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY  . Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng Y KHOA DIAMOND - APPLE hoặc Y KHOA DIAMOND - GG PLAY  để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Nguồn: Y Khoa Diamond tổng hợp và cố vấn chuyên môn từ đội ngũ Bác sĩ.