Biên Hòa, ngày 6-5-2025 – Ngành Y tế Đồng Nai đang khẩn trương ứng phó trước nguy cơ bùng phát dịch viêm màng não mô cầu, sau khi phát hiện một ổ dịch gồm 2 ca bệnh dương tính với vi khuẩn não mô cầu nhóm B – loại vi khuẩn có thể gây tử vong nhanh chóng nếu không được điều trị kịp thời.

Ổ dịch xuất hiện trong cộng đồng lao động di cư

Hai bệnh nhân nam, đều trên 30 tuổi, làm việc tại cùng khu vực ấp Lộ Đức, xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom – nơi có mật độ lao động di cư cao. Đáng chú ý, một trong hai người đã từng lưu trú tại nhà của bệnh nhân còn lại chỉ 2 tuần trước khi phát bệnh. Mối liên hệ dịch tễ rõ ràng này cho thấy nguy cơ lây lan theo cụm dân cư, đặc biệt trong các khu nhà trọ, xưởng sản xuất – nơi điều kiện sinh hoạt, vệ sinh còn hạn chế.

Triệu chứng tiến triển nhanh và nghiêm trọng

Cả hai bệnh nhân đều có biểu hiện khởi phát không đặc hiệu như sốt, ho, tiêu chảy, đau đầu – rất dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Tuy nhiên, chỉ trong vài ngày, các triệu chứng đã tiến triển nhanh chóng thành sốc nhiễm trùng, cứng gáy, nổi ban hoại tử, đau cơ toàn thân – những dấu hiệu đặc trưng của viêm màng não mô cầu. Cả hai ca đều được xác định dương tính sau khi xét nghiệm dịch não tủy tại Viện Pasteur TP.HCM.

Nguy cơ tử vong cao – nhưng có thể phòng ngừa

Theo Cục Phòng chống bệnh truyền nhiễm (Bộ Y tế), viêm màng não mô cầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, lây qua đường hô hấp, tốc độ tiến triển nhanh và tỷ lệ tử vong có thể lên tới 50% nếu không điều trị sớm. May mắn là hiện nay đã có vaccine phòng bệnh, và biện pháp dự phòng bằng kháng sinh cũng được triển khai khẩn cấp đối với 43 người có tiếp xúc gần.

CDC vào cuộc, khuyến cáo tiêm phòng

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Nai đã lập tức phối hợp với các đơn vị tại Sóc Trăng, Bạc Liêu và địa phương liên quan để khoanh vùng ổ dịch, hướng dẫn cách ly, cấp phát thuốc dự phòng và đặc biệt là kêu gọi người dân tại khu vực nguy cơ cao chủ động tiêm vaccine não mô cầu tại các cơ sở y tế địa phương.

Người dân cần làm gì lúc này?

-Tăng cường vệ sinh cá nhân: rửa tay thường xuyên, che miệng khi ho/hắt hơi, đeo khẩu trang nơi công cộng.

-Không chủ quan với các dấu hiệu sốt, đau đầu, buồn nôn, nổi ban – cần đến ngay cơ sở y tế nếu nghi ngờ.

-Chủ động tiêm phòng vaccine não mô cầu, đặc biệt với trẻ em, học sinh, người làm việc trong môi trường đông người.

Đừng để chủ quan trở thành cái giá quá đắt!

Viêm màng não mô cầu tuy hiếm gặp, nhưng một khi đã bùng phát, tốc độ lây và mức độ nguy hiểm là không thể xem nhẹ. Đã đến lúc mỗi người cần nâng cao cảnh giác và chung tay phòng chống dịch bệnh một cách chủ động, kịp thời.

Hỏi gọn -đáp nhanh về viêm màng não mô cầu

1. Dịch não mô cầu là gì?
Là hiện tượng nhiều ca mắc viêm màng não mô cầu xuất hiện tại cùng khu vực trong một thời gian ngắn, thường do vi khuẩn lây lan nhanh trong cộng đồng. Những nơi đông người, vệ sinh kém, không gian kín là môi trường lý tưởng cho ổ dịch bùng phát.

2. Viêm màng não mô cầu ủ bệnh bao lâu?
Thời gian ủ bệnh từ 2 – 10 ngày, thường gặp nhất là 3 – 4 ngày. Trong giai đoạn này, người bệnh đã có thể lây nhiễm cho người khác, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ rệt.

3. Tỷ lệ tử vong khi mắc bệnh viêm màng não mô cầu lên đến bao nhiêu phần trăm?
Nếu không được điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong có thể lên tới 50%. Dù được điều trị, bệnh vẫn có nguy cơ để lại di chứng thần kinh vĩnh viễn như điếc, động kinh, suy giảm trí tuệ…

4. Viêm màng não mô cầu lây qua đường gì?
Bệnh lây qua đường hô hấp: tiếp xúc gần khi ho, hắt hơi, nói chuyện, hoặc dùng chung vật dụng như khăn, ly, bàn chải… Bệnh có thể lây lan nhanh trong gia đình, nhà trẻ, trường học, ký túc xá, khu công nghiệp…

5. Bệnh viêm màng não mô cầu ở người lớn có gì đáng lo?
Ở người lớn, triệu chứng ban đầu rất dễ nhầm với cảm cúm thông thường: sốt, đau đầu, mệt mỏi. Nhưng bệnh diễn tiến cực nhanh, có thể gây sốc, hôn mê, tử vong chỉ sau vài ngày nếu không cấp cứu kịp thời.

6. Bệnh viêm màng não mô cầu ở trẻ nhỏ nguy hiểm thế nào?
Trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh và nhũ nhi, có nguy cơ cao. Triệu chứng có thể là: sốt cao, quấy khóc, bỏ bú, co giật, thóp phồng, ngủ li bì, nôn ói.
Bệnh ở trẻ rất khó phát hiện sớm, dễ nhầm với các bệnh nhiễm siêu vi khác, nhưng lại có nguy cơ biến chứng và tử vong rất cao. Tiêm vắc xin đúng lịch là cách phòng ngừa hiệu quả nhất.

7. Vắc xin Menactra giá bao nhiêu?
- Giá tiêm vắc xin Menactra (phòng não mô cầu nhóm A, C, Y, W-135) dao động khoảng 1.000.000 – 1.300.000 đồng/mũi tùy cơ sở y tế.
- Đây là vắc xin nhập khẩu từ Mỹ, dành cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và người lớn dưới 55 tuổi.

8. Nên tiêm vắc xin viêm não mô cầu AC hay BC?
Nếu muốn bảo vệ rộng, bạn nên tiêm cả 2 loại vắc xin AC và BC, vì:

-Vắc xin AC (hoặc ACYW như Menactra) bảo vệ trước các chủng não mô cầu A, C, Y, W-135.

-Vắc xin BC (như VA-MENGOC-BC) phòng chủng B và C, phù hợp với tình hình dịch tại Việt Nam, nơi chủng B đang lưu hành nhiều.
Một số trường hợp cần tiêm cả hai loại để đạt hiệu quả tối ưu – nên tham khảo tư vấn bác sĩ dựa trên độ tuổi, khu vực sinh sống và dịch tễ học.

9. Não mô cầu 4 tuýp là gì?
-Não mô cầu có nhiều chủng (tuýp), nhưng 4 nhóm thường gây bệnh nặng nhất là: A – B – C – W135 – Y
-Tùy theo vùng dịch, từng chủng sẽ chiếm ưu thế.

Ví dụ:

-Ở Việt Nam: tuýp B và C xuất hiện nhiều.

-Ở châu Phi: tuýp A là nguyên nhân chính gây đại dịch.

Vắc xin như Menactra sẽ phòng được 4 tuýp A, C, W135, Y, còn vắc xin VA-MENGOC-BC phòng được tuýp B và C.

Nguồn: Y Khoa Diamond tổng hợp và cố vấn chuyên môn từ đội ngũ Bác sĩ.