Viêm phổi là một trong những bệnh lý nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sơ sinh. Do hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn thiện, viêm phổi có thể tiến triển nhanh chóng và gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Viêm phổi ở trẻ sơ sinh là gì?

Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng xảy ra ở phổi, gây viêm các phế nang (các túi khí nhỏ trong phổi). Ở trẻ sơ sinh, viêm phổi thường do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra. Trẻ có thể bị nhiễm trùng trong quá trình sinh nở (qua nước ối nhiễm trùng, vi khuẩn từ mẹ), hoặc sau sinh khi tiếp xúc với môi trường xung quanh.

Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm phổi ở trẻ sơ sinh, trong đó phổ biến nhất là:

Vi khuẩn: Các vi khuẩn như Streptococcus nhóm B, Escherichia coli và Staphylococcus aureus có thể gây viêm phổi ở trẻ sơ sinh.

Virus: Các virus như virus hợp bào hô hấp (RSV), cúm, và adenovirus là những tác nhân virus phổ biến.

Nấm: Trong một số trường hợp hiếm gặp, nấm cũng có thể gây viêm phổi cho trẻ sơ sinh.

Dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Các triệu chứng viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý hô hấp khác. Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý một số dấu hiệu phổ biến sau:

Dấu hiệu về hô hấp

Thở nhanh, khó thở: Một trong những dấu hiệu sớm của viêm phổi là trẻ thở nhanh hơn bình thường. Số lần thở mỗi phút của trẻ có thể tăng lên đáng kể (trên 60 lần/phút).

Co lõm lồng ngực: Khi trẻ hít vào, vùng dưới xương sườn có thể bị co lõm do trẻ phải cố gắng để thở.

Thở khò khè, thở rít: Trẻ có thể thở khò khè hoặc có âm thanh rít khi hít vào hoặc thở ra.

Ngừng thở thoáng qua: Trẻ có thể gặp tình trạng ngừng thở ngắn ngủi (thường dưới 20 giây), sau đó thở lại.

Dấu hiệu toàn thân

- Sốt hoặc hạ thân nhiệt: Trẻ có thể bị sốt cao, nhưng trong một số trường hợp, trẻ sơ sinh có thể bị hạ thân nhiệt (dưới 36,5°C), một dấu hiệu nguy hiểm cần lưu ý.

- Mệt mỏi, bú kém: Trẻ bị viêm phổi thường có dấu hiệu mệt mỏi, yếu ớt và không còn muốn bú mẹ hay ăn uống. Trẻ có thể khóc yếu, mất phản ứng khi được kích thích.

- Da xanh tái, nhợt nhạt: Khi không đủ oxy, da của trẻ có thể trở nên xanh xao, đặc biệt là ở vùng môi và đầu ngón tay.

Dấu hiệu tiêu hóa

Nôn mửa, tiêu chảy: Trong một số trường hợp, viêm phổi có thể kèm theo các triệu chứng tiêu hóa như nôn mửa, tiêu chảy do cơ thể bị nhiễm trùng.

Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?

Viêm phổi là một bệnh lý nguy hiểm, có thể gây suy hô hấp và các biến chứng khác nếu không được can thiệp sớm. Cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi phát hiện một trong các dấu hiệu sau:

- Trẻ thở nhanh (trên 60 lần/phút), khó thở hoặc ngừng thở.

- Trẻ bú kém, không muốn bú hoặc không tỉnh táo.

- Trẻ sốt cao hoặc hạ thân nhiệt.

- Da trẻ chuyển xanh tái, nhợt nhạt.

- Trẻ có dấu hiệu nôn mửa, tiêu chảy kéo dài.

Chẩn đoán và điều trị viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Khi trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ viêm phổi, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và có thể chỉ định các xét nghiệm như chụp X-quang phổi, xét nghiệm máu, hoặc cấy dịch tiết phổi để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Phương pháp điều trị viêm phổi phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Đối với viêm phổi do vi khuẩn, trẻ thường được điều trị bằng kháng sinh. Nếu viêm phổi do virus, bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp hỗ trợ như cung cấp oxy, giữ ấm cơ thể và theo dõi sát sao.

Phòng ngừa viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Phòng bệnh luôn là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của trẻ sơ sinh khỏi viêm phổi. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

Tiêm phòng đầy đủ: Các vắc-xin như vắc-xin phế cầu, vắc-xin cúm, và vắc-xin virus hợp bào hô hấp (RSV) có thể giúp phòng ngừa các bệnh lý hô hấp ở trẻ.

Giữ môi trường sạch sẽ: Đảm bảo môi trường sống của trẻ sạch sẽ, thông thoáng và tránh khói thuốc lá, các chất gây ô nhiễm.

Cho trẻ bú mẹ: Sữa mẹ cung cấp các kháng thể tự nhiên giúp tăng cường hệ miễn dịch của trẻ, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý nhiễm trùng.

Vệ sinh cá nhân tốt: Rửa tay thường xuyên và hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh hô hấp.

Viêm phổi ở trẻ sơ sinh là một bệnh lý nguy hiểm, đòi hỏi sự quan sát cẩn thận và can thiệp kịp thời từ phía cha mẹ và nhân viên y tế. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu viêm phổi sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và bảo vệ sức khỏe của trẻ.

Nguồn: Y Khoa Diamond tổng hợp và cố vấn chuyên môn từ đội ngũ Bác sĩ.