Sau khi điều trị xạ trị hầu họng, cơ thể cần thời gian để phục hồi và giảm bớt tác động từ tia phóng xạ lên các tế bào lành. Các triệu chứng khó chịu như đau, khô miệng, viêm niêm mạc hay rối loạn chức năng nuốt thường xuất hiện và có thể kéo dài trong một thời gian. Chăm sóc đúng cách giúp tăng cường sức khỏe vùng hầu họng, hỗ trợ hồi phục nhanh chóng và giảm thiểu các biến chứng. Dưới đây là các lưu ý quan trọng trong chăm sóc hầu họng sau xạ trị.

Giữ ẩm cho vùng hầu họng

Một trong những tác dụng phụ phổ biến sau xạ trị là khô miệng do tuyến nước bọt bị ảnh hưởng. Để giữ ẩm:

- Uống đủ nước: Nên uống từng ngụm nhỏ, thường xuyên trong ngày để duy trì độ ẩm cho miệng và họng.

- Sử dụng nước muối sinh lý: Súc miệng bằng nước muối sinh lý hàng ngày giúp làm sạch và làm ẩm niêm mạc họng.

- Sử dụng các sản phẩm thay thế nước bọt: Nếu khô miệng nghiêm trọng, bác sĩ có thể gợi ý dùng các loại gel hoặc nước súc miệng có khả năng bổ sung độ ẩm, giúp cải thiện cảm giác khó chịu.

Chăm sóc niêm mạc miệng và họng

Xạ trị có thể gây ra tình trạng viêm loét và làm tổn thương niêm mạc miệng, khiến việc ăn uống và nói chuyện trở nên khó khăn. Để bảo vệ niêm mạc:

- Tránh thực phẩm gây kích thích: Tránh ăn đồ cay, nóng, chua hoặc có gia vị mạnh vì chúng dễ gây kích ứng.

- Ăn thực phẩm mềm, dễ nuốt: Nên chọn các món như cháo, súp, hoặc thức ăn xay nhuyễn để giảm áp lực cho niêm mạc.

- Thực hiện vệ sinh miệng kỹ lưỡng: Sử dụng bàn chải mềm và kem đánh răng không chứa cồn để vệ sinh răng miệng nhẹ nhàng, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng.

Hỗ trợ chức năng nuốt và phục hồi vị giác

Rối loạn chức năng nuốt và mất vị giác là những vấn đề thường gặp sau xạ trị. Để giảm thiểu tác động này:

- Luyện tập nuốt: Một số bài tập nuốt do chuyên gia hướng dẫn có thể giúp cơ họng hoạt động hiệu quả hơn và cải thiện khả năng nuốt.

- Ăn uống có kiểm soát: Khi ăn, nên nhai kỹ và nuốt chậm, tránh ăn uống quá nhanh để không gây nghẹn.

- Thử thay đổi thực đơn: Đôi khi bệnh nhân bị giảm khả năng cảm nhận mùi vị, việc thử các món ăn có hương vị nhẹ nhàng và màu sắc hấp dẫn có thể giúp kích thích cảm giác ăn uống.

Bảo vệ da vùng điều trị

Sau xạ trị, vùng da quanh cổ và hầu họng dễ bị nhạy cảm, khô, đỏ hoặc sưng:

- Giữ da sạch và khô: Rửa vùng da nhẹ nhàng bằng nước ấm và tránh sử dụng xà phòng có chất tẩy mạnh.

- Thoa kem dưỡng ẩm: Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm được bác sĩ khuyến nghị để làm mềm và bảo vệ da.

- Tránh tiếp xúc với ánh nắng: Bảo vệ da khỏi ánh nắng trực tiếp vì tia UV có thể làm tổn thương thêm vùng da đã bị tia xạ tác động.

Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ

Chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng trong việc hỗ trợ hồi phục sau xạ trị:

Ăn uống giàu protein và vitamin: Protein và vitamin C, A, E giúp phục hồi các tế bào tổn thương và tăng cường hệ miễn dịch. Các loại thực phẩm như thịt nạc, cá, trứng, trái cây và rau xanh là lựa chọn tốt.

Bổ sung khoáng chất và omega-3: Các chất này có thể giảm viêm và hỗ trợ chức năng miễn dịch. Omega-3 có nhiều trong cá hồi, cá ngừ, hạt chia và hạt lanh.

Sử dụng các loại thực phẩm bổ sung nếu cần thiết: Đôi khi, việc ăn uống gặp khó khăn nên bác sĩ có thể khuyên dùng các loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể.

Thăm khám định kỳ và tuân thủ chỉ định của bác sĩ

Để theo dõi quá trình hồi phục sau xạ trị và phát hiện sớm các biến chứng, bệnh nhân nên:

- Tuân thủ lịch hẹn tái khám: Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng sức khỏe vùng hầu họng và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần.

- Theo dõi triệu chứng bất thường: Nếu có bất kỳ triệu chứng nào không bình thường hoặc nghiêm trọng hơn, bệnh nhân nên thông báo ngay với bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Chăm sóc hầu họng sau xạ trị là quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và chú ý. Tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ giúp giảm thiểu các tác dụng phụ mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Để đặt lịch khám, Quý khách hàng vui lòng gọi đến tổng đài (𝟬𝟮𝟴) 𝟯𝟵𝟯𝟬 𝟳𝟱 𝟳𝟱 hoặc đặt lịch trực tiếp website https://ykhoadiamond.com/ trên toàn Hệ Thống Y Khoa Diamond để được hỗ trợ.

Nguồn: Y Khoa Diamond tổng hợp và cố vấn chuyên môn từ đội ngũ Bác sĩ.