Thai to (fetal macrosomia) thai nhi có kích thước lớn hơn mức trung bình so với tuổi thai. Thông thường, một thai nhi được coi là thai to khi cân nặng lúc sinh vượt quá 4.000g. Thai to có thể làm tăng nguy cơ biến chứng trong quá trình mang thai và sinh nở, đồng thời ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của cả mẹ và bé.

Nguyên nhân dẫn đến thai to

Thai to có thể do nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:

Yếu tố mẹ

- Tiểu đường thai kỳ hoặc tiểu đường trước mang thai: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây thai to, do lượng đường trong máu cao làm kích thích sự phát triển quá mức của thai nhi.

- Thừa cân hoặc béo phì: Mẹ có chỉ số BMI cao trước khi mang thai dễ sinh con nặng cân.

- Tiền sử sinh con to: Nếu mẹ từng sinh con nặng hơn 4.000 gram, nguy cơ thai to trong lần mang thai sau tăng lên đáng kể.

- Mang thai quá ngày dự sinh: Thai càng ở lâu trong tử cung, cân nặng càng tăng.

Yếu tố thai nhi

- Di truyền: Yếu tố gen từ cha mẹ có thể ảnh hưởng đến kích thước thai nhi.

- Tình trạng đa thai: Thường gặp ở các trường hợp thai đơn, ít gặp hơn ở thai đôi.

Yếu tố khác

- Chế độ dinh dưỡng của mẹ quá giàu năng lượng.

- Thiếu vận động trong thai kỳ.

Dấu hiệu nhận biết thai to

Thai to thường được phát hiện qua các phương pháp chẩn đoán sau:

- Siêu âm: Đo kích thước các phần cơ thể thai nhi như đường kính lưỡng đỉnh, chu vi bụng, chiều dài xương đùi.

- Đo vòng bụng và chiều cao tử cung: Nếu các chỉ số này lớn hơn mức trung bình, có thể nghi ngờ thai to.

- Tiền sử bệnh lý của mẹ: Bác sĩ sẽ xem xét các yếu tố nguy cơ như tiểu đường thai kỳ, thừa cân, hoặc tiền sử sinh con to.

Nguy cơ cho mẹ khi mang thai to

Khó khăn trong quá trình chuyển dạ

Thai to làm tăng nguy cơ chuyển dạ kéo dài, khiến mẹ mệt mỏi và có thể phải can thiệp y khoa.

Nguy cơ chấn thương trong sinh thường

- Vết rách tầng sinh môn nặng.

- Gãy xương hoặc tổn thương dây thần kinh vùng chậu.

Cần can thiệp mổ lấy thai

Thai to thường không thể sinh qua đường âm đạo, khiến mẹ phải sinh mổ, dẫn đến thời gian hồi phục lâu hơn và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Biến chứng sức khỏe

- Tăng nguy cơ tiền sản giật, băng huyết sau sinh hoặc nhiễm trùng hậu sản.

- Nguy cơ cho thai nhi khi là thai to.

Chấn thương khi sinh

- Chấn thương vai: Do kích thước thai lớn, vai có thể bị kẹt khi qua đường sinh, dẫn đến tổn thương dây thần kinh hoặc gãy xương đòn.

- Tổn thương do can thiệp y khoa: kẹp đầu hoặc hút chân không.

- Ngạt khi sinh: Do chuyển dạ kéo dài hoặc kẹt vai.

- Nguy cơ sức khỏe lâu dài: Trẻ sinh ra từ mẹ tiểu đường có thể dễ mắc béo phì, tiểu đường type 2 hoặc các bệnh chuyển hóa sau này.

- Tử vong chu sinh: Thai to làm tăng nguy cơ tử vong trong thai kỳ hoặc ngay sau sinh, đặc biệt ở các cơ sở y tế không được trang bị đầy đủ.

Chẩn đoán và xử lý thai to

Chẩn đoán

- Siêu âm định kỳ: Là phương pháp chủ yếu để đo kích thước và ước tính cân nặng thai nhi.

- Xét nghiệm đường huyết: Để phát hiện tiểu đường thai kỳ, một trong những yếu tố chính gây thai to.

Xử lý thai to

- Theo dõi chặt chẽ: Mẹ cần được thăm khám thường xuyên để đánh giá tình trạng thai nhi và dự đoán các biến chứng có thể xảy ra.

- Lập kế hoạch sinh: Nếu thai được xác định là quá to, bác sĩ có thể chỉ định mổ lấy thai để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.

- Kiểm soát tiểu đường thai kỳ: Thực hiện chế độ ăn uống khoa học và tập luyện nhẹ nhàng để kiểm soát đường huyết.

Phòng ngừa thai to

Duy trì cân nặng hợp lý: Cân nặng trước và trong thai kỳ nên được kiểm soát theo khuyến cáo của bác sĩ.

Chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Ăn uống cân bằng, hạn chế đường và thực phẩm nhiều calo.

Tầm soát tiểu đường thai kỳ: Thực hiện xét nghiệm sàng lọc tiểu đường ở tuần thai thứ 24-28.

Tập luyện phù hợp: Duy trì các bài tập nhẹ nhàng như: yoga, đi bộ để cải thiện sức khỏe và ngăn ngừa tăng cân quá mức.

Thai to có thể dẫn đến nhiều nguy cơ sức khỏe cho cả mẹ và bé, nhưng hoàn toàn có thể giảm thiểu thông qua chế độ chăm sóc và quản lý thai kỳ hợp lý. Mẹ cần thăm khám định kỳ, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và duy trì lối sống khoa học để đảm bảo thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.

Nguồn: Y Khoa Diamond tổng hợp và cố vấn chuyên môn từ đội ngũ Bác sĩ.