Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng ở một hoặc cả hai lá phổi. Bệnh có thể do nhiều tác nhân gây ra, phổ biến nhất là vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng. Viêm phổi là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em trên toàn thế giới, đặc biệt là ở trẻ dưới 5 tuổi.

Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ

Vi khuẩn: Phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae) là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi do vi khuẩn ở trẻ em. Các loại vi khuẩn gồm: Haemophilus influenzae loại b (Hib), Staphylococcus aureus và Mycoplasma pneumoniae.

Virus: Virus hợp bào hô hấp (RSV) là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi do virus ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi. Các loại virus khác bao gồm virus cúm influenza, virus parainfluenza, Adenovirus và Rhinovirus.

Nấm: Viêm phổi do nấm ít gặp hơn ở trẻ em khỏe mạnh và thường xảy ra ở trẻ có hệ miễn dịch suy yếu.

Nguyên nhân khác: Hít phải thức ăn, chất nôn hoặc các vật thể lạ cũng có thể gây viêm phổi.

Triệu chứng của viêm phổi ở trẻ

Các triệu chứng của viêm phổi ở trẻ em có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và độ tuổi của trẻ. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

- Sốt cao trên 38,5°C.

- Ho có thể khan hoặc có đờm, đờm có thể màu trắng, vàng hoặc xanh.

- Trẻ có thể thở nhanh hơn bình thường, thở gắng sức, co rút lồng ngực, cánh mũi phập phồng hoặc thở rít.

- Trẻ lớn có thể than đau ngực khi ho hoặc hít thở sâu.

- Trẻ có thể quấy khóc, li bì, bỏ bú hoặc ăn kém.

- Nôn mửa, đặc biệt là sau khi ho.

- Môi, đầu ngón tay, ngón chân hoặc da mặt của trẻ chuyển sang màu xanh tím.

Chẩn đoán viêm phổi ở trẻ em

Bác sĩ sẽ chẩn đoán viêm phổi dựa trên:

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ nghe phổi của trẻ bằng ống nghe để phát hiện các âm thanh bất thường.

Tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh của trẻ.

Xét nghiệm: Có thể bao gồm chụp X-quang ngực, xét nghiệm máu, xét nghiệm đờm hoặc xét nghiệm virus.

Điều trị viêm phổi ở trẻ em

Việc điều trị viêm phổi ở trẻ em phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:

Viêm phổi do vi khuẩn: Được điều trị bằng kháng sinh.

Viêm phổi do virus: Chủ yếu là điều trị triệu chứng, bao gồm hạ sốt, giảm ho, long đờm và bù nước.

Viêm phổi do nấm: Được điều trị bằng thuốc kháng nấm.

Trong một số trường hợp nặng, trẻ có thể cần nhập viện để được điều trị bằng oxy, truyền dịch hoặc các biện pháp hỗ trợ hô hấp khác.

Phòng ngừa viêm phổi ở trẻ em

- Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh do vi khuẩn và virus gây viêm phổi, chẳng hạn như vắc xin phế cầu khuẩn, vắc xin Hib, vắc xin cúm.

- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người đang bị bệnh đường hô hấp.

- Đảm bảo trẻ được ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng.

- Khói thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp, bao gồm cả viêm phổi.

Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện:

Cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

- Khó thở, thở nhanh, co rút lồng ngực, cánh mũi phập phồng.

- Tím tái, sốt cao không hạ sau khi dùng thuốc hạ sốt.

- Bỏ bú, bỏ ăn, nôn trớ nhiều.

- Li bì, lơ mơ, khó đánh thức.

Việc chẩn đoán và điều trị viêm phổi ở trẻ em cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa. Cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và tư vấn kịp thời.

Nguồn: Y Khoa Diamond tổng hợp và cố vấn chuyên môn từ đội ngũ Bác sĩ.